Ekspertyzy ornitologiczne

Ekspertyza ornitologiczna jest szczególnym rodzajem ekspertyzy środowiskowej, która skupia się wyłącznie na ptakach. Opisuje ona występującą w danym miejscu awifaunę, a także możliwe dla niej zagrożenia, np. związane z planowaną inwestycją, oraz opisuje metody ich minimalizacji i kompensacji. Ponieważ ptaki są grupą zwierząt powszechnie występującą w środowisku, której większość gatunków podlega ochronie prawnej, a jednocześnie silnie narażoną na wpływy antropogeniczne, to właśnie ekspertyzy ornitologiczne należą do najczęściej wykonywanych. Sporządzenie ekspertyzy ornitologicznej zleca się w przypadku planowania przeprowadzenia prac remontowych w budynkach zasiedlonych (nawet tylko potencjalnie) przez ptaki, w przypadku wycinki drzew w sezonie lęgowym (od 1 marca do 15 października), a także w ramach programu dopłat rolnośrodowiskowych. Jest ona także elementem raportu o oddziaływaniu na środowisku, który jest konieczny dla niektórych inwestycji. Do przeprowadzenia ekspertyzy ornitologicznej wykonywanie przed rozpoczęciem prac remontowo-budowlanych zobowiązany jest inwestor. Regulują to akty prawne poruszające temat ochrony zwierząt, m.in. ustawy o ochronie przyrody, rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, ustawy o prawie budowlanym, czy ustawie o ochronie zwierząt. Akty prawne nie wskazują wprost obowiązku wykonania ekspertyzy, lecz wskazują, że inwestor oraz wykonawca prac ponoszą pełną odpowiedzialność karną w przypadku zniszczenia siedlisk ptaków lub płoszenia osobników podczas wykonywanych prac. Oni także zobowiązani są do przeprowadzenia działań kompensacyjnych.

Przeprowadzenie ekspertyzy może zostać zlecone ornitologowi posiadającemu udokumentowane doświadczenie w rozpoznawaniu gatunków ptaków, oraz ich siedlisk. Ekspertyza przeprowadzona powinna być w okresie, kiedy najwięcej gatunków ptaków przystępuje do lęgów, dlatego dobrym miesiącem jest maj. Niedopuszczalne jest przeprowadzanie ekspertyzy ornitologicznej poza sezonem lęgowym, dla miejsca prowadzenia remontu który odbywać będzie się już w sezonie, gdyż awifauna budynku będzie różniła się diametralnie między tymi okresami. Sam proces przeprowadzania ekspertyzy składa się z dwóch etapów wykonywanych przez ornitologa. Pierwszy obejmuje prace terenowe polegające na wizji lokalnej kontrolowanego obiektu, podczas której specjalista opisuje występujące gatunki i ich liczebności, a także wyszukuje miejsca gniazdowe rzeczywiście istniejące, jak i te potencjalne. Podczas prac, ornitolog musi posiadać zapewniony pełny dostęp do obiektu i możliwość sprawdzenia np. na poddasza, dachu, balkonów itp. Drugi etap prac polega na analizie zebranych danych i opracowaniu dla inwestora planu działania. W przypadku niestwierdzenia ptaków i ich gniazd w obiekcie inwestor może od razu przystępować do prac według własnego harmonogramu. Natomiast jeżeli wizja lokalna ujawni występowanie ptaków, konieczne staje się zastosowanie do wytycznych określonych przez ornitologa. Opracuje on harmonogram prac, wraz z podaniem okresów, w których możliwe będzie przeprowadzenie różnego typu prac, jak również wyznaczy sposoby zabezpieczenia istniejących siedlisk, rodzaj i zakres działań kompensacyjnych. Działania takie polegają na zapewnieniu ptakom siedlisk zastępczych w liczbie co najmniej równej liczbie siedlisk przez niezlikwidowanych. Powinny one dotyczyć tych samych gatunków ptaków, np. likwidacja otworów wentylacyjnych wykorzystywanych przez jerzyki musi być kompensowana powieszeniem specjalnych budek dla tego samego gatunku. W ramach wykonywanej ekspertyzy ornitolog może także sporządzić dla inwestora wniosek do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o odstępstwo od zakazów w stosunku do zwierząt chronionych i pozwolenie na wykonywanie robót. Pozwolenie takie jest niezbędne jeśli prace obejmują niszczenie siedlisk bądź płoszenie ptaków.

W przypadku programu dopłat rolnośrodowiskowych ekspertyzę ornitologiczna zleca rolnik zainteresowany uzyskaniem dopłat. Ekspertyza taka musi być wykonana przez ornitologa mającego uprawnia eksperta przyrodniczego i wykonana w terminie 1 kwietnia – 31 maja jeśli dopłaty mają zostać wypłacone w tym samym roku lub między 1 kwietnia, a 10 lipca jeżeli jest wykonywana w roku poprzedzającym złożenie wniosku. W ramach ekspertyzy ornitolog wykona inwentaryzację ptaków na danym obszarze ze szczególnym uwzględnieniem gatunków ptaków podlegającym dopłatom. Jeżeli stwierdzone zostaną osobniki należące do tych gatunków ornitolog sporządzi konieczną dokumentację potrzebną do uzyskania dopłat. Co ważne koszty poniesione przez rolnika na sporządzenie ekspertyzy są mu zwracane wraz z pierwszą dopłatą.

Ekspertyza ornitologiczna jest również składową raportu o oddziaływaniu na środowisko jaki sporządza się dla niektórych rodzajów inwestycji, np. farm wiatrowych, dróg ekspresowych i autostrad, linii kolejowych czy linii energetycznych. W tych przypadkach okres jej wykonania obejmuje często cały rok kalendarzowy i musi być przeprowadzane według szczegółowych wytycznych dla danego typu inwestycji.

 

Ptaki na łąkach w ramach PROW 2014 - 2020

ekspertyzy ornitologiczne w ramach PROW

Ekspertyza ornitologiczna jest szczególnym rodzajem ekspertyzy środowiskowej, która skupia się wyłącznie na ptakach. Opisuje ona występującą w danym miejscu awifaunę, a także możliwe dla niej zagrożenia, np. związane z planowaną inwestycją, oraz opisuje metody ich minimalizacji i kompensacji. Ponieważ ptaki są grupą zwierząt powszechnie występującą w środowisku, której większość gatunków podlega ochronie prawnej, a jednocześnie silnie narażoną na wpływy antropogeniczne, to właśnie ekspertyzy ornitologiczne należą do najczęściej wykonywanych. Sporządzenie ekspertyzy ornitologicznej zleca się w przypadku planowania przeprowadzenia prac remontowych w budynkach zasiedlonych (nawet tylko potencjalnie) przez ptaki, w przypadku wycinki drzew w sezonie lęgowym (od 1 marca do 15 października), a także w ramach programu dopłat rolnośrodowiskowych. Jest ona także elementem raportu o oddziaływaniu na środowisku, który jest konieczny dla niektórych inwestycji. Do przeprowadzenia ekspertyzy ornitologicznej wykonywanie przed rozpoczęciem prac remontowo-budowlanych zobowiązany jest inwestor.  Regulują to akty prawne poruszające temat ochrony zwierząt, m.in. ustawy o ochronie przyrody, rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, ustawy o prawie budowlanym, czy ustawie o ochronie zwierząt. Akty prawne nie wskazują wprost obowiązku wykonania ekspertyzy, lecz wskazują, że inwestor oraz wykonawca prac ponoszą pełną odpowiedzialność karną w przypadku zniszczenia siedlisk ptaków lub płoszenia osobników podczas wykonywanych prac. Oni także zobowiązani są do przeprowadzenia działań kompensacyjnych.
Przeprowadzenie ekspertyzy może zostać zlecone ornitologowi posiadającemu udokumentowane doświadczenie w rozpoznawaniu gatunków ptaków, oraz ich siedlisk. Ekspertyza przeprowadzona powinna być w okresie, kiedy najwięcej gatunków ptaków przystępuje do lęgów, dlatego dobrym miesiącem jest maj. Niedopuszczalne jest przeprowadzanie ekspertyzy ornitologicznej poza sezonem lęgowym, dla miejsca prowadzenia remontu który odbywać będzie się już w sezonie, gdyż awifauna budynku będzie różniła się diametralnie między tymi okresami. Sam proces przeprowadzania ekspertyzy składa się z dwóch etapów wykonywanych przez ornitologa. Pierwszy obejmuje prace terenowe polegające na wizji lokalnej kontrolowanego obiektu, podczas której specjalista opisuje występujące gatunki i ich liczebności, a także wyszukuje miejsca gniazdowe rzeczywiście istniejące, jak i te potencjalne. Podczas prac, ornitolog musi posiadać zapewniony pełny dostęp do obiektu i możliwość sprawdzenia np. na poddasza, dachu, balkonów itp. Drugi etap prac polega na analizie zebranych danych i opracowaniu dla inwestora planu działania. W przypadku niestwierdzenia ptaków i ich gniazd w obiekcie inwestor może od razu przystępować do prac według własnego harmonogramu. Natomiast jeżeli wizja lokalna ujawni występowanie ptaków, konieczne staje się zastosowanie do wytycznych określonych przez ornitologa. Opracuje on harmonogram prac, wraz z podaniem okresów, w których możliwe będzie przeprowadzenie różnego typu prac, jak również wyznaczy sposoby zabezpieczenia istniejących siedlisk, rodzaj i zakres działań kompensacyjnych. Działania takie polegają na zapewnieniu ptakom siedlisk zastępczych w liczbie co najmniej równej liczbie siedlisk przez niezlikwidowanych. Powinny one dotyczyć tych samych gatunków ptaków, np. likwidacja otworów wentylacyjnych wykorzystywanych przez jerzyki musi być kompensowana powieszeniem specjalnych budek dla tego samego gatunku. W ramach wykonywanej ekspertyzy ornitolog może także sporządzić dla inwestora wniosek do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o odstępstwo od zakazów w stosunku do zwierząt chronionych i pozwolenie na wykonywanie robót. Pozwolenie takie jest niezbędne jeśli prace obejmują niszczenie siedlisk bądź płoszenie ptaków.
W przypadku programu dopłat rolnośrodowiskowych ekspertyzę ornitologiczna zleca rolnik zainteresowany uzyskaniem dopłat. Ekspertyza taka musi być wykonana przez ornitologa mającego uprawnia eksperta przyrodniczego i wykonana w terminie 1 kwietnia – 31 maja jeśli dopłaty mają zostać wypłacone w tym samym roku lub między 1 kwietnia, a 10 lipca jeżeli jest wykonywana w roku poprzedzającym złożenie wniosku. W ramach ekspertyzy ornitolog wykona inwentaryzację ptaków na danym obszarze ze szczególnym uwzględnieniem gatunków ptaków podlegającym dopłatom. Jeżeli stwierdzone zostaną osobniki należące do tych gatunków ornitolog sporządzi konieczną dokumentację potrzebną do uzyskania dopłat. Co ważne koszty poniesione przez rolnika na sporządzenie ekspertyzy są mu zwracane wraz z pierwszą dopłatą.
Ekspertyza ornitologiczna jest również składową raportu o oddziaływaniu na środowisko jaki sporządza się dla niektórych rodzajów inwestycji, np. farm wiatrowych, dróg ekspresowych i autostrad, linii kolejowych czy linii energetycznych. W tych przypadkach okres jej wykonania obejmuje często cały rok kalendarzowy i musi być przeprowadzane według szczegółowych wytycznych dla danego typu inwestycji.

 

W ramach programu rolnośrodowiskowego PROW 2007-2013 oferujemy rolnikom posiadającym trwałe użytki zielone (łąki i pastwiska), a także rozleglejsze powierzchniowo niezadrzewione ugory oraz nieużytki (brak orki przez okres 5-ciu lat), wykonanie ekspertyz ornitologicznych dla wariantów 4.1 oraz 5.1, czyli:

a. ochrona siedlisk lęgowych ptaków poza obszarami Natura 2000 (wariant 4.1 – dopłata w wysokości 1200 zł/ha/rok);

b. ochrona siedlisk lęgowych ptaków na obszarach Natura 2000 (wariant 5.1 – dopłata w wysokości 1370 zł/ha/rok).

Wyżej wymienione płatności przysługują do łąk, pastwisk i nieużytków, na których występują ptaki z tzw. listy priorytetowej*. Obejmuje ona 10 gatunków ptaków zmniejszających w ostatnim czasie swą liczebność w skali Europy , z których najczęściej spotykanymi są m. in.: czajka, kszyk oraz derkacz. Stwierdzenie przez specjalistę ornitologa jednej pary któregoś z tych gatunków, kwalifikuje 10 ha terenu do objęcia płatnościami programu rolnośrodowiskowego.

Co należy zrobić, aby przystąpić do programu?

1. Jeżeli posiadacie Państwo więcej niż 0,1 ha trwałych użytków zielonych oraz chociaż podejrzenie, że może być ona siedliskiem lęgowym jednego z 10 gatunków ptaków z listy priorytetowej, to kontaktujecie się telefonicznie z naszą firmą najlepiej wczesną wiosną przed rozpoczęciem okresu lęgowego

2. Nasz ekspert wypyta wstępnie o wygląd, powierzchnię i lokalizację zgłaszanej działki, aby ocenić prawdopodobieństwo występowania na niej ptaków kwalifikujących ją do dopłat i umówi się z Państwem na pierwszą kontrolę terenową i spotkanie

3. Jeśli ornitolog po wizytacji terenowej, uzna kontrolowane siedlisko łąkowe za atrakcyjne dla ptaków wymienionych na liście, bądź stwierdzi nawet obecność jednego z wymaganych gatunków, podpisze z Państwem stosowną umowę, która zobowiąże go do co najmniej 3-krotnej kontroli zgłaszanego terenu i przeprowadzenia na nim badań zgodnie z metodyką ornitologiczną. Określa ona również warunki finansowe na jakich obie strony decydują się na współpracę (koszty poniesione na opłacenie usługi eksperta ornitologa, są zwracane rolnikowi wraz z pierwszą transzą płatności programowych z ARiMR**);

4. Od 2011 roku istnieje możliwość przeprowadzenie ekspertyzy ornitologicznej w dwóch terminach:

A. Kontrole ornitologiczne dla ekspertyzy przekazywanej rolnikom w roku jej sporządzenia są wykonywane w okresie pomiędzy 1 kwietnia, a 31 maja na tzw. krótki termin, czyli tak aby właściciel łąki mógł już w tym samym roku (do 16 maja) złożyć wniosek na omawianą płatność rolnośrodowiskową wraz z wnioskiem o dopłaty bezpośrednie;

B. Dla ekspertyzy przekazywanej rolnikom w roku poprzedzającym rok zgłoszenia danej powierzchni do programu rolno środowiskowego, kontrole ornitologiczne są wykonywane pomiędzy 1 kwietnia i 10 lipca.

5. Na podstawie zebranych danych sporządzamy wymaganą przez ARiMR dokumentację ornitologiczną niezbędną do uzyskania płatności rolno środowiskowej, którą przekazujemy Państwu w odpowiednich terminach

6. Do programu przystępuje się na okres 5 lat. Przez czas trwania tego okresu, rolnik corocznie otrzymuje płatność (1200 zł/ha lub 1370 zł/ha) do określonej powierzchni łąk zakwalifikowanych do programu. Zobowiązuje się też jednocześnie do użytkowania ich wg prostych wymogów i zaleceń właściwych dla wariantów 4.1 i 5.1 ***

 

Zapraszamy do współpracy!

tel. kontaktowy: 693 021 127
email: mkwppr@gmail.com

* Gatunki ptaków z listy priorytetowej: derkacz, czajka, kszyk, krwawodziób, błotniak łąkowy, rycyk, kulik wielki, wodniczka, dubelt, biegus zmienny.